زیبا اما خطرناک

اینکه حالا چرا اگر زنان کتاب بخوانند خطرناک می شوند؟ یا چرا زنان کتاب خوان برای مردان هنرمندی از دورر گرفته تا هوپر تا این اندازه جالب بوده اند که موضوع نقاشی و عکس آنان قرار بگیرند؟
هایدن رایش پاسخ می دهد که: زیرا خواندن کنجکاوی می آورد، خواندن آدم را منتقد می کند، خواندن هوش آدم را بالا می برد. ماری فون ابنر- اشنباخ هم نظرش این است که به محض این که یک زن دانشش افزوده شود، سؤالاتش هم به دنیا پا می گذارند. دیگری هم معتقد است که با خواندن، در سر زنان اتفاقی می افتد که با نقشهء زندگی ای که دیگران برایش کشیده اند جور در نمی آید.
و خیال پردازی های ناشی از خواندن با آنها کاری می کند که از سه «کا»ی مهم دنیا بازشان می دارد
Kirche, Küche, Kinder
بچه ها، آشپزخانه، کلیسا
لوره آدلر تاریخ نویس فرانسوی و استفان بولمان آلمانی حدود دو سال پیش از مجموعهء تصاویر نقاشی و عکس هنرمندانی (از دوره هایی بین قرن سیزدهم تا بیست و یکم) کتابی را به زبان آلمانی به نام «زنانی که کتاب می خوانند، خطرناکند» گردآوردند که این کتاب ١٦٠ صفحه ای متمرکز بر یک موضوع است: زنان کتاب خوان! زنانی سرشار از اعتماد به نفس، پر احساس و گاه تنها و گوشه گیر در حالی که در بسیاری اوقات جادوی کتاب آنها را غرق در خود کرده است و کتابخوانی شان گاه پر رمز و راز می نماید. ورق زدن کتاب و مرور تاریخی که این زنان کتاب خوان طی هشت صد سال گذشته پشت سر گذاشته اند، آدمی را وسوسه می کند تا افکار و رؤیاهای آنان را حدس بزند و در عین حال به این فکر بیاندازد که چه کتابی در دست دارند؟ فقط یک چیز مسلم است و اینکه آنها در حال خواندن کتاب آشپزی و یا فنون خانه داری نیستند. اثری از پیتر جانسن الینگا، ٧٠-­١٦٦٨
از میان متون پیشگفتار پی می بریم که با آزادی بیشتری که زنان طی قرنهای بعد به دست آورده اند، یعنی بین قرنهای هفدهم و نوزدهم فقط دربارهء چه و چطور خواندن نبوده بلکه دربارهء محل خواندن نیز تصمیم می گرفته اند.
و یکی از مکانهای محبوب برای خواندن بی مزاحمت، اتاق خواب است. این نقاشی ها و عکسها به ما فرصتی می دهند تا زنان کتاب خوان را در بسیاری از لحظات حتی بدون لباس (اثری از سوزانه والادون و دختر کتابخوان اثر تئودور راسل (٨٧­-١٨٨٦) )ببینیم که با توجه به شرایط موجود آن زمان، امری غیر طبیعی به حساب می آمده است.

یکی از این نقاشی ها (اثری از ورمیه ٦٤­-١٦٦٣) زن حامله ای را در حال خواندن نامه ای نشان می دهد که آن را با دو دستش گرفته است و از حالت لبهای زن مشخص است که دارد آن را با صدای بلند می خواند. شاید نامه ای از طرف همسرش باشد. نمی توانیم بگوییم خبری را که می خواند، بد است یا خوب اما احساس وی در صورتش ماهرانه به نقش کشیده شده است.

در این میان از عکس مرلین مونرو (اثری از اِو آرنولد) در حال خواندن اولیس ِِ جیمس جویس هم نمی توانیم چشم بپوشیم. وی در برابر دوربین ژستی نگرفته است و چنان غرق در کتاب است که دهانش نیمه باز مانده. جالب تر از همه تمرکز وی بر کتاب است و آنچه در آن لحظه در مغزش می گذرد!!

در اثری از ادوارد هوپر (با نام اتاق هتل) زنی را نشسته بر تختخواب هتلی می بینیم که چمدانهایش آماده در کنارش گذاشته شده اند.

زنی که هم جنسانش در قرنهای اخیر بهای بالایی را برای آزادی کتاب خواندن پرداخته اند. این که چه کتابی می خواند را نمی دانیم اما اندام خمیده اش ساعات مطبوع کتاب خوانی زنان نقاشی های دیگر را برایمان تداعی نمی کند.

یکی از تصاویر دیدنی دیگرکتاب عکسی است از لی میلر، عکاس آمریکایی و دوست صمیمی اش تانیا رام که پدرش تئودور میلر از آنها گرفته است. علی اسمیت در روزنامهء گاردین دربارهء این عکس نوشته بود، خواندن در کنار کس دیگری که او هم می خواند، یک نوع توافق به حساب می آید...آدم وقتی می تواند کنار کس دیگری به این راحتی بخواند که با او خیلی خودمانی و در کنارش خود واقعی اش باشد.

و مادام ژینوکس اثر وان گوگ که از خواندن دست کشیده و در افکار خودش فرو رفته است و یا خواهران ِ کارل کریستین کنستانتین هانسن (١٨٢٦) که خواهر جوانتر به خواندن خواهر بزرگترش با دقت گوش می دهد

تصویر روی جلد کتاب نیز اثری است از ماتئو کورکوس با نام رؤیاها . در آن تصویر زن جوانی را می بینیم که به جای آن که نشان دهد برای موانع دورو برش ذره بهایی قائل است و یا به گلبرگهای رز پرپری که در اطرافش ریخته اند (و می تواند حکایت گر عشقی باشد) اهمیتی می دهد ، گویی می خواهد به تماشاگر بقبولاند که بیشتر دوست دارد کتاب بخواند!

منابع

زنانی که کتاب می خوانند خطرناکند، نوشتهء لوره آدلر و استفان بولمان

زبان: آلمانی
ISBN-10: 393804506X
ISBN-13: 978-3938045060

لینکی در این باره: نگرانی مردان از مطالعهء زنان