هنرمند زن بودن ١

شاید جستجوی چراهایی در وجود خودم، مرا از مقایسه‌ای ناخودآگاه در ناهمگونی بین هنرمندان زن و هنرمندان مرد به این جستار کشاند که چرا به‌راستی با وجود آن که شمار زنان هنرمند در روزگار کنونی بیش از مردان است، اما آن اندازه که از هنرمندان مرد می شنویم، کفهء ترازوی خبر از هنرمندان زن وزن زیادی ندارد. چند درصد از زنان هنرمندی که می‌شناسیم، ازدواج کرده‌اند، چند درصدشان پای‌بند خانواده و خانه‌داری و فرزند‌داری و همسرداری هستند؟ بحث زن مدرن و زن سنتی را کنار بگذاریم که دیرگاهی است دیگر به این تقسیم‌بندی نیز باور ندارم. به جستار فلسفی آن و اثبات آن هم کاری ندارم. در زمانه‌ای که داد مدرنیسم و برابری حقوقی زن و مرد گوش فلک را کر می‌کند، دانشجویان هنر بهتر می‌توانند داوری کنند که چند درصد از نام هنرمندان ِ کتاب‌های تاریخ هنر در گذشته و امروز، نام مردان بوده و هست. در حالی که با آماری که وجود دارد چیزی نزدیک به هشتاد درصد از کلاس‌های هنری چه در فضای آکادمیک و چه غیر آکادمیک را زنان پر می‌کنند. اما در این میان بیش از پنجاه درصد هنرمندان چیره‌دست مردانند! امیدوارم به این معنا نباشد که مردان توانایی آفرینشگری بیشتری از زنان دارند! اما چگونه است که همواره می‌خوانیم آثار هنرمندان مرد در گالری‌ها و موزه‌ها خریدار بیشتری دارند؟ درجایی می‌خواندم که نود درصد از نوشتار هنری را مردان و تنها ده درصد از آنها را زنان می‌نویسند! در پژوهشی که در سال ٢٠٠١ در کانادا انجام شده بود، می‌خواندم که از میان نزدیک به ١٣١٠٠٠ هنرمند در ٩ رشتهء هنری، ٧١٠٠٠ نفر از آنان زنان هستند و مردان ٥٩٧٠٠ نفر از آنان را در بر می‌گیرند، اما درآمد سالیانهء زنان چیزی نزدیک به ١٠٠٠٠ دلار کمتر از مردان است (١٩٤٠٠ دلار به ٢٨٣٠٠ دلار)، و در شاخهء هنرهای تجسمی درآمد زنان تا نزدیک به ٥٠٪ کمتر از مردان دیده می‌شود. در سال ٢٠٠٧ در نیویورک مگزین آمده بود که تنها ١٥٪ از کلکسیون موزهء ویتنی ،٢٤٪ از بینال ٢٠٠٧ ونیز و روی‌هم‌رفته تنها ٥٪ از موزه‌های آمریکا از آن آثار هنرمندان زن است. در دایرهء جوایز و یا حراج‌های هنری نیز برای زنان جایگاه بهتری دیده نمی‌شود! نمی‌دانم دامنهء این پیش‌آمد در کشورهای جهان سوم و یا شرق تا کجاست؟ در قرن بیستم معجزه‌ای که رخ نداده تا نسبت به گذشته زنان ِ بیشتری به هنرهای تجسمی روی بیاورند؟ یا شاید هم زنان کمتر از مردان به نمایش آثارشان گرایش دارند؟ چند هنرمند زن در جای جای تاریخ هنر گم و گور شده‌اند و نامی یا اثری از آنها در جایی دیده نمی‌شود؟
ادامه دارد